In su 1971 su Consìgiu de s'Universidade
de Casteddu aiat dimandadu a s'Istadu e a sa Regione su reconnoschimentu de sa
cunditzione de limba de minoria pro su sardu e de àere su sardu in iscola.
Sa prima rechesta at tentu
risposta in su 1999 cun sa L. 482: cantu tempus…A pustis de 28 annos!!!
Sa segunda rechesta, galu, no at
tentu risposta ca su sardu in iscola, a livellu ufitziale e paritàriu a
s’italianu no est intradu, dae tando nche sunt colados 43 annos. Est intradu
unu pagu in punta de pees cun laboratòrios de sardu curriculare – CLIL - ma cun
progetos de pagas oras.
In custos ùrtimos deghe annos sas
cosas pro sa limba ant mudadu, ca b’at una grafia reconnota dae sa Ras pro
iscrìere, b’at professionalidades noitolas chi cun su sardu traballant, e b’at
una cussèntzia prus manna de reconnoschimentu de su sardu comente limba,
mancari però, a bortas sa gente si faddit e narat chi su sardu, emmo, est una
limba, però posca a s’ora de faeddare impreat pro su prus s’italianu.
In s’ìnteri in sas iscolas b’at
professores chi pagos connoschent e chi dae annos e annos, cun passèntzia e
gana, trasmitint su sardu e l’imparant
a sos pitzinnos.
Est su casu de sa professoressa
Vanna Ledda, piaghesa, cun esperièntzia manna a palas, chi dae paritzos annos dèdicat in iscola 2 oras a sa chida a su sardu. Issa impreat su 15% de sas oras
de su
currìculu natzionale, (comente
narat s’artìculu 3 de su D. M. n. 234 de su 26 de làmpadas de su 2000), pro su
currìculu locale, chi dai sèighi annos in sas classes suas est intregadu a sa
limba sarda, e in su Pianu de s’Oferta Formativa de s’iscola resurtat una
matèria che a sas àteras.
In custas oras Prof. Vanna avesat
sos piciocheddos de s’iscola mèdia a lèghere e cumprèndere testos in sardu e
posca a iscrìere in sardu. E no ebbia custu ca in s’annu iscolàsticu sos
istudiantes suos imparant fintzas sa grammàtica sarda, a fàghere anàlisi grammaticale,
lògica e de su perìodu e argumentos de istùdiu, chi los agiudat a connòschere sa
Sardigna mègius e sa bidda issoro pro afortire sas raighinas, totu custu in
sardu, ca nde intendent faeddare in sardu.
Prof. Vanna est un’esempru mannu
pro medas. Su 18 de custu mese, sàpadu a fine de custa chida, sos istudiantes
suos, sa II Mèdia de Fiolinas, sunt mutidos a si ritirare su reconnoschimentu
chi s’ant meritadu in su prèmiu natzionale de Poesia “Città di Iglesias”, chi
est lòmpidu a sa de 16 editziones. A dolu mannu, narat issa, no b’ant a pòdere
leare parte ca in sa matessi die sunt cumbidados in Santu Lussurzu pro ritirare
un’àteru prèmiu, cussu de su Sòtziu Elighes Uttiosos.
Sa Prof. Vanna est una de cussas
pessonas chi istimant a beru su traballu seberadu, una fortuna manna pro totus
cussos giovaneddos chi l’incapant. Issa traballat cun aficu e cun totu sa
fortza e volontade chi tenet mancari a bortas siat difìtzile meda, ca a sos
pitzinnos tocat cun s’iscièntzia a lis dare sos mèdios pro imparare a lèghere
su coro issoro e posca pro pòdere cumprèndere su mundu in ue bivent pro chi,
comente l’at nadu babbu suo cando fiat giovanedda de nudda, niunu mai los potzat
cumbìnchere chi siat giustu su chi
giustu no est.
“Duncas tocat a gherrare pro su
bene de custos giovaneddos” narat issa!
Sos temas de sos testos de poesia
produidos e chi ant bìnchidu su prèmiu in Iglesias sunt de argumentos
diferentes e cun piaghere los presentamus:
Sa manta
S’istiu
est intradu
e
dae su lettu
sa
manta mi nd’apo bogadu,
sa
chi m’affianzaiat in su tempus dannadu.
Est
russa e colorida.
Donna
manna mia mi l’at tessida
ca
so sa netta preferida.
Ma
como in su gardaroba che l’apo remunida
ca
sa mala istaione ch’est bessida.
Lidia Arru
Sos colores
Sos colores de su mundu
sun meda e finas de pius;
paritzos battin cuntentesa e allegria,
atteros, in giambu, tristura e malinconia.
Sos colores sun bellos meda
e ogni die nos faghen sa vida piena
e, si b’at disaura,
in presse che catzan sa tristura.
Gaia Branca
Su colore de sa vida
Su birde de s’ipperantzia,
su ruju de s’amore,
su biancu de su nie est su colore.
Su biaittu muradu est su colore de sa ua e de su
fiore,
su grogu de su sole e de su trigu,
su nieddu de sa morte e de sa figu.
Emanuele Fais
Atunzu
Sas fozas nde sun falende
pro illebiare sos rattos
e che drommire sas avures,
a poi de duas istaiones de tribagliu mannu.
Sas nues sun a s’anda e torra,
battende s’abba,
pro nos catzare su sidis
e cussolare s’asciutore de sa terra,
chi s’istiu at lassadu.
Sa natura intrat a si pasare.
Oussama Ibnorida
Su bentu
Su bentu
andat dae unu logu a s’atteru,
giuttende sos segretos de su mundu.
Cando ses faeddende t’iscultat,
fattendedi bolare sos pilos.
Totu su chi cheres li podes narrer,
ca tantu l’ischis chi de a isse ti podes fidare.
Imane Kharbouch
Nessun commento:
Posta un commento