lunedì 30 giugno 2014

Dae su cabu de susu a cussu de giosso sa gente sighit a si bìere pro arresonare de limba.

Atòbiu in Tàtari abertu a totus: 
operadores culturales, sòtzios, comitados, poetes, iscritores, giornalistas, animadores e amantiosos de chistiones de limba.


Ah sa gente est curiosa a beru, su sardu già non lu chistionat ma in contu de limba totus devent nàrrere carchi cosa, e chie la cheret cota e chie la cheret crua e su tempus colat, colat e colat.

Chenàbura colada, su 27 de làmpadas, in Tàtari in sa sea de su Bellieni a sas ses de sero at abertu sos traballos una giòvana chi fintzas a pagu tempus su sardu non lu chistionaiat, issa at comintzadu s’interventu suo narende:
<<a mie m’agradat a fàghere no a chistionare>> custa est s’àndala dae ue leare esempru: a fàghere, fàghere e fàghere, e tando faghimus totus, espertos no espertos, mannos e minores.
Custa giòvana est Maria Doloretta Lai, presidentessa de s’istitutu Bellieni cussa chi Soru aiat aboghinadu in un'atòbiu de limba ca aiat chistionadu in italianu, e Maria Doloretta però cun impinnu e bona volontade at imparadu su sardu, e comente a totus sos sàbios sighit a imparare cada die…….. gasi si diat dèvere fàghere.
A pustis de sa presidentessa at leadu sa paràula su Diretore de s’Istitutu, Micheli Pinna, issu at chistionadu de totus sas cumbatas chi bi sunt istadas pro arrivare a sa norma iscrita chi amus oe, at fatu osservare fintzas comente su Prèmiu de Otieri aiat maduradu un’istandard chi su matessi a s’incomintzu no agradaiat. Pinna at sighidu narende chi si b’at briga manna pro sa limba cheret nàrrere chi b’at interessu e custu beru est, ca cale si siat sardu cando si tratat de limba devet a malabògia nàrrere su parre suo, duncas sa chistione limba dolet a totus  ca est de totus e tocat a totus.
Su Diretore at sutalineadu su fatu chi pro sa limba bi cheret cunsensu, umiltade e informatzione pro ite galu gente meda no ischit bene nen comente est sa chistione e nen chi amus un’istandard gràficu.
Semus in una muta istòrica e de importu, at sighidu, ca b’at una giunta noa comente sas àteras chi bi sunt istadas in antis, duncas custa giunta devet èssere informada, devet sighire su caminu chi giai est istadu marcadu e non devet distrùere su chi est istadu fraigadu in sos annos colados, sa gente chi s’est acortziende a sa norma a bellu a bellu est creschende, mancari su sardu, galu, vivet momentos de anormalidade.
In custu atòbiu sunt istados presentados sos traballos imprentados a fine de su 2013 dae s’Istitutu.
Si tratat de tres libros:
   1– Ballare in Sardo  Anatomia e geografia di un linguaggio coreutico
est una chirca iscientìfica in contu de ballu sardu ammaniada dae Salvatorangelo Pisanu cun s’agiudu de  sa professoressa Elena Bertuzzi, antropologa famada chi traballat in Université Paris Ouest  - Nanterre La Défense.
   2 – Sesuja nuova serie n. 1, 2013
Una rivista chi su Bellieni pùblicat dae su 1985, b’at istadu una muta de acabu ma sa rivista sighit a èssere publicada, in custu nùmeru est publicada carchi relata de sos autores chi fiant presentes in su cunvènniu ammaniadu dae su Bellieni in su 2012 in s’Alighera: “Natziones sena istadu e limbas de minoria”.
   3 – Preigas
Si tratat de unu libreddu in ue sunt publicadas duas oratziones de Mussennore Gavinu Ispanedda e una chistionada sua fata in sa ràdio in su 1978 pro ammentare Papa Luciani.

In sa prèiga pro sa festa de Sant Jolzi in Bunnànaru M. Spanedda comintzaiat gosi:
<< Oe bos scherzo faeddare in sardu ca sa festa patronale de Santu Jolzi non la podimus manizare che a un’àtera cale si siat, ma comente una festa locale chi afundat sas raighinas in s’istòria pius antiga de Bunnànaru>>

Custas paràulas nos faghent a cumprèndere comente sa limba a beru chistionat de unu mundu, cussu mundu in ue cussa limba matessi est manigiada e chi non diat èssere su matessi mundu si espressadu cun un’àtera limba, cada limba espressat unu mundu: su suo….e sena limba cussu mundu acàbat sa vida sua, no est prus cuddu est àteru….

S’atòbiu est acabadu cun unas cantas propostas de pònnere in unu documentu, sos puntos de importu prus mannu sunt:

  • torrare su còmpitu suo a s’osservatòriu regionale, chi netzèssitat de si reunire fatu fatu pro àere una visione crara de su chi càpitat in su mundu de sa limba
  • sa limba in iscola in oràriu curricolare 
  •  su contivìgiu e s’amparu de sas figuras professionales nàschidas a inghìriu de sa limba – operadores de limba e mastros chi si sunt formados pro imparare su sardu a sos pitzinnos-
  •   torrare àlinu a s’editoria sarda ispetzializada chi in custa muta est ruta in crisi.

S’ànima de s’atòbiu fiat su cussidèriu o mègius naramus s’idea chi sa limba devet aunire e non partzire ca sinono non si andat a logu perunu, unu cussidèriu de importu benit dae s'interventu de s’avocadu Attilio Pinna chi at naradu chi sa limba sarda ponet timòria mesche in sos partidos italianos, pro ite?
Ca: << […] il fattore linguistico è un aspetto dirompente nell’obiettivo di una maggiore autonomia e accentramento di poteri […]>>

E ite at a capitare si a beru sos sardos pigant cussèntzia de chie sunt e comintzant a chircare in libros e documentos sas raighinas issoro, s’istòria issoro e mancari comintzant a si contivigiare bene bene sa limba issoro?????
Chissai chi sa bona sorte nos lu fetat ischire……

Leghe inoghe sos bator puntos cumpletos.



Nessun commento:

Posta un commento